Wczoraj w Dáil Éireann ministrowie finansów Jack Chambers i wydatków oraz reform Paschal Donohoe przedstawili ustawę budżetową na kolejny rok, która zacznie obowiązywać częściowo tuż po jej oficjalnym przegłosowaniu, a większa część od 1 stycznia 2025 roku.
Mówiąc o budżecie na przyszły rok minister finansów stwierdził, że został on przygotowany w taki sposób, aby wspierać osoby o niskich i średnich dochodach, jednak zgodnie z możliwościami państwowej kasy. Padły też słowa, iż potrzeby są znacznie większe, ale należy trzymać się pewnych ustaleń, w tym reguły wydatkowej, która i tak została przekroczona.
Wiadomo jednak, że rząd zadecydował na zwiększenie ogólnej puli wydatków, co pomoże państwu na zwiększenie poziomu inwestycji, a i zyskają na tym mieszkańcy Irlandii.
Omawiając szczegółowo budżet ministrowie zagwarantowali ponad 3 mld € na lata 2026-2030 na inwestycje w „„transformację klimatyczną i przygotowanie do bardziej zielonej przyszłości”. Zwiększony zostanie też fundusz, z którego pieniądze przeznaczane będą na modernizację cieplną domów, a 716 mln € przekazane będzie rolnikom biorącym udział w programach rolno-środowiskowych, takich jak ACRES.
472 mln € otrzymają projekty Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich i Społeczności, a na wsparcie rewitalizacji obszarów wiejskich w Irlandii 235 mln €. Departament Rolnictwa, Żywności i Gospodarki Morskiej otrzyma do roku 2025 kwotę ponad 2 mld €. Z tej kwoty 30 mln € na program wsparcia upraw na polach, 10 mln € na środki ochrony zdrowia zwierząt, 22 mln € na program dobrostanu owiec i 8 mln € na poprawę dobrostanu bydła.
Poważne środki trafić mają do Departamentu Infrastruktury, który rozwinie inwestycje wodne, energetyczne, transport i mieszkalnictwo, a na samą budowę domów trafi z budżetu o 1,7 mld € więcej. Łączny budżet inwestycyjny wyniesie prawie 15 mld €.
Podatek węglowy podniesiony zostanie do 7,50 € za tonę, a minister spodziewa się wpływów w wysokości 951 mln €, z czego 306 mln € trafi na zabezpieczenie społeczne. Na dodatkowe działania celowe rząd przeznaczy 44 mln €, w tym na zwiększenie zasiłków na dziecko, ale uzależnionego od progu dochodowego.
Departament Mieszkalnictwa, Samorządu Lokalnego i Dziedzictwa Narodowego otrzyma kwotę 7,8 mld €, z czego 2 mld € będzie dostępne na budowę 10 000 nowych mieszkań socjalnych. 680 mln € na kluczowe programy budownictwa socjalnego, aby wesprzeć budowę 6400 mieszkań w przystępnej cenie do 2025 r. 90 mln € przeznaczono na modernizację około 500 mieszkań socjalnych i inne potrzeby.
Budżet na rok 2025 przewiduje dodatkowe finansowanie sektora ochrony zdrowia w wysokości 2,7 mld € w ciągu dwóch lat, co zwiększy łączną kwotę środków na ochronę zdrowia do 25,76 mld €. Liczba osób pracujących w służbie zdrowia wzrośnie i wyniesie ponad 130 000 osób zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin, co stanowi wzrost o 27% w porównaniu z rokiem 2019. Minister poinformował, że w szpitalach i ośrodkach opieki społecznej powstanie 495 nowych łóżek.
Minister Paschal Donohoe powiedział, że w listopadzie i grudniu nastąpią dwie podwójne wypłaty Child Benefit. Będzie również podwójna wypłata Foster Care Allowance. Odbiorcy dodatku Working Family Payment otrzymają jednorazową kwotę 400 €. Odbiorcy kwalifikujących się podwyżek dla dzieci otrzymają także jednorazową płatność w wysokości 100 € na dziecko. Finansowanie Narodowego Programu Opieki nad Dziećmi wzrośnie o 44%.
Inicjatywa bezpłatnych podręczników szkolnych jest rozszerzana na wszystkich uczniów szkół przejściowych i starszych w uznanych szkołach ponadpodstawowych w ramach bezpłatnego programu edukacyjnego. Minister ogłosił, że przeznaczy 1,3 mld € na wsparcie 350 realizowanych projektów budowlanych i 200 nowych projektów szkolnych. Przewidziano zatrudnienie 768 dodatkowych nauczycieli edukacji specjalnej i 1600 dodatkowych asystentów nauczyciela.
Minister zapowiedział pakiet zabezpieczeń społecznych o wartości prawie 2 mld €. Osoby pobierające tygodniowe świadczenie z tytułu zabezpieczenia społecznego otrzymają podwyżkę w wysokości 12 €. Kwota dodatku opiekuńczego, która nie podlega ocenie dochodów, wzrasta do 625 € dla osoby samotnej i 1250 € dla pary. Zasiłek na opiekę domową wzrasta o 20 €. Dotacja na wsparcie opiekunów zostanie zwiększona o 150 € do kwoty 2000 €. Zasiłki macierzyńskie, ojcowskie, adopcyjne i rodzicielskie wzrastają o 15 €. Tygodniowe stawki podwyższonego dodatku na dziecko uprawnione wzrastają o 4 € dla dzieci poniżej 12. roku życia i o 8 € dla dzieci powyżej 12. roku życia.
Wprowadzono dodatkowy zasiłek noworodkowy w postaci podwójnego zasiłku rodzinnego, co oznacza, że rodziny otrzymają 420 € za każde nowonarodzone dziecko.
Wprowadzonych będzie szereg środków podatkowych związanych z klimatem, również w odniesieniu do pojazdów użytkowych z napędem elektrycznym na baterie zostanie wprowadzona poprawka umożliwiająca osobom korzystającym ze stawki VRT wynoszącej 200 €. Zmieni się „podejście do podatku VRT dla pojazdów użytkowych kategorii B oparte na emisjach”, co przełoży się na niższą stawkę 8% dla pojazdów kategorii B. W związku z podatkiem węglowym stawka za tonę emitowanego dwutlenku węgla w przypadku benzyny i oleju napędowego wzrośnie z 56 do 63,50 € od 9 października. Podatek VAT pobierany od instalacji pomp ciepła zostanie obniżony ze stawki standardowej w wysokości 23% do stawki obniżonej w wysokości 9%.
Departament Transportu otrzyma 3,9 mld €, na co składa się 1 mld € bieżącego finansowania i 2,9 mld € finansowania kapitałowego. Kontynuowane będą inwestycje w infrastrukturę rowerową i pieszą, w tym Karta Młodego Dorosłego dla osób w wieku od 19 do 25 lat i bilet 90-minutowy. Bezpłatna komunikacja miejska dostępna będzie dla dzieci w wieku od 5 do 8 lat.
W resorcie sprawiedliwości przewidziano dalszy nabór 1000 funkcjonariuszy policji i maksymalnie 150 cywilnych pracowników policji. 7 mln € trafi do organizacji zapewniających wsparcie ofiarom przemocy domowej i przemocy ze względu na płeć.
Na sztukę i kulturę zostanie przeznaczonych 380 mln €, a na współpracę międzynarodową w Ministerstwie Spraw Zagranicznych wydatki wzrosną o 35 mln €, osiągając poziom ponad 810 mln €. Budżet Sił Obronnych zwiększy się do 1,35 mld €.
Zaprezentowany przez rząd budżet skomentował rzecznik ds. finansowych Sinn Féin Pearse Doherty, który określił go, jako „manipulację”, a rząd jako „seryjnych marnotrawców”, którzy traktują ludzi z „pogardą”.
Ged Nash z Partii Pracy powiedział, że Irlandia jest „bardzo bogatym krajem z kiepską i niejednolitą służbą publiczną”. „Biorąc pod uwagę osiągnięcia Fine Gael i Fine Fáil w ciągu ostatnich kilku lat, nie mam pewności, że ta konserwatywna koalicja może dokonać zmian, których potrzebujemy, aby zapewnić naszym ludziom mieszkania, sprawiedliwą transformację, abyśmy faktycznie inwestowali w odnawialną energię, której potrzebujemy… Myślę, że to powinno być pole bitwy następnych wyborów”.
Poseł Richard Boyd Barrett z People Before Profit stwierdził, że problemy Irlandii „nie zostaną rozwiązane pomimo ogromnych pieniędzy” dostępnych rządowi.
Socjaldemokratyczna posłanka Róisín Shortall określa budżet na rok 2025 jako „bardzo przypominający… lekkomyślne podejście rządu Fianna Fáil pod przewodnictwem Bertiego Aherna”.
„Ten budżet to prawdziwy kopniak w zęby dla najemców, którzy płacą wygórowane czynsze” i dla każdego, kto boi się perspektywy bezdomności – dodał poseł Cian O’Callaghan z SocDem.
Opr. Bogdan Feręc
Źr. Dail/RTE/Oireachtas TV
Graf. Dept. of Finance