Uroczystość upamiętniająca Powstanie Wielkanocne 1916 roku

W Niedzielę Wielkanocną przed budynkiem General Post Office (GPO) w Dublinie odbyła się uroczystość upamiętniająca 109. rocznicę Powstania Wielkanocnego – wydarzenia, które na zawsze zmieniło bieg irlandzkiej historii.

Ceremonii przewodniczył prezydent Republiki Irlandii Michael Daniel Higgins, który w obecności najwyższych przedstawicieli państwa oddał hołd wszystkim, którzy w 1916 roku podjęli walkę o niepodległość kraju. Proklamacja Republiki, odczytana pierwotnie przez Pádraiga Pearse’a, została uroczyście przywołana przez kapitana Conora Gibbonsa, co uważane jest za gest będący symbolicznym mostem między przeszłością a teraźniejszością.

W uroczystościach udział wzięli także premier Micheál Martin, tánaiste i minister obrony Simon Harris, była prezydent Mary Robinson oraz pierwsza minister Irlandii Północnej Michelle O’Neill. Obecność szerokiego grona przedstawicieli władz, wojska oraz społeczeństwa podkreśliła znaczenie tego wydarzenia dla całej wyspy.

Prezydent Higgins złożył wieniec u stóp budynku GPO – głównej siedziby rebeliantów w 1916 roku – a zebrani uczcili poległych minutą ciszy. W ceremonii uczestniczyło ponad 160 żołnierzy Sił Obronnych, których orkiestry dęte i dudziarskie nadały uroczystości, podniosły, ceremonialny charakter.

W przemówieniu poprzedzającym wydarzenie prezydent Higgins przypomniał, że uczestnicy Powstania Wielkanocnego „inspirowani byli Proklamacją Republiki i wizją sprawiedliwszego, bardziej równego społeczeństwa”. Podkreślił, że wartości wyrażone w Proklamacji z 1916 roku nadal powinny stanowić moralny i społeczny kompas w obliczu współczesnych wyzwań: globalnego ubóstwa, zmian klimatu, wojen zagrażających cywilom oraz osłabienia podstawowych praw człowieka.

Podobne refleksje wyraziła burmistrz Dublina Emma Blain, a zaznaczyła, że rocznicowa uroczystość „stanowi uroczyste przypomnienie wspólnej historii i nieprzemijających wartości zapisanych w Proklamacji”. Dodała, że to także „moment zadumy nad poświęceniem tych, którzy walczyli o naszą wolność – oraz zobowiązanie do dalszej pracy nad społeczeństwem równych szans”.

*

Powstanie Wielkanocne rozpoczęło się w poniedziałek 24 kwietnia 1916 roku i trwało do soboty 29 kwietnia. Choć walki miały miejsce głównie w Dublinie, ich reperkusje odczuwalne były w całej Irlandii. Powstanie zostało zorganizowane przez Irlandzkie Bractwo Republikańskie, a w jego strukturach działali również Irlandzcy Ochotnicy pod wodzą Pádraiga Pearse’a, Irlandzka Armia Obywatelska pod dowództwem Jamesa Connolly’ego oraz republikańska organizacja kobieca Cumann na mBan.

GPO w Dublinie, jako siedziba tymczasowego rządu republikańskiego, stało się symbolem powstania. Budynek został ostrzelany i częściowo zniszczony, a do dziś nosi widoczne ślady tych wydarzeń – kuliste uszkodzenia filarów przypominają o cenie, jaką zapłacono za marzenie o niepodległości.

*

W równoległym wydarzeniu w Carrickmore, hrabstwo Tyrone, liderka Sinn Féin Mary Lou McDonald ponowiła apel o zjednoczenie Irlandii, nawiązując do niedokończonego dziedzictwa 1916 roku. „Budowa nowej, zjednoczonej Irlandii to najważniejsze zadanie naszego pokolenia” – powiedziała. Jej przemówienie wypełniły wezwania do działania, podkreślenie wspólnych wartości oraz wyrazy nadziei na przyszłość.

Kończąc, Mary Lou McDonald dodała:

– Zjednoczymy Irlandię, zbudujemy społeczeństwo, w którym pracownicy i rodziny będą na pierwszym miejscu, i razem urzeczywistnimy Republikę z 1916 roku.

Bogdan Feręc

Źr. RTE

Fot. Kadr z nagrania RTE