Agencje ONZ ds. Dzieci i Uchodźców zachęcają rodziców uchodźców do rejestrowania dzieci i ostrzegają, że niski poziom skolaryzacji może prowadzić do wykluczenia uchodźców.
Warszawa, 10 lipca 2023 – 500 dni po tym, jak uchodźcy zaczęli uciekać przed wojną z Ukrainy, ponad połowa ukraińskich dzieci uchodźców w Polsce nie jest zapisana do krajowego systemu edukacji, poinformowały dziś UNICEF i Agencja ONZ ds. Uchodźców (UNHCR).
UNICEF i UNHCR apelują do rodziców uchodźców, aby rejestrowali swoje dzieci do polskiego systemu edukacji, ponieważ nauka stacjonarna w bezpiecznej przestrzeni z rówieśnikami i nauczycielami jest nie tylko ważna dla ich edukacji, ale ma również kluczowe znaczenie dla ich socjalizacji, zdrowia psychicznego i dobrego samopoczucia.
Agencje ONZ pochwaliły także polski system edukacji, w tym Ministerstwo Edukacji i Nauki, samorządy, dyrektorów, nauczycieli i uczniów za przyjęcie uchodźców do swoich szkół. W Polsce uchodźcy z Ukrainy stanowią 4 proc. wszystkich zarejestrowanych uczniów. W ponad 85 000 klas jest co najmniej jeden uczeń uchodźca.
„Szkoły wykraczają poza miejsca nauki, zwłaszcza w czasie wojny,” powiedział Rashed Mustafa Sarwar, Krajowy Koordynator Biura UNICEF ds. Reagowania na Potrzeby Uchodźców w Polsce. „Dają dzieciom, które już doświadczyły straty, przesiedlenia i przemocy, poczucie rutyny i bezpieczeństwa, szansę na zbudowanie przyjaźni i uzyskanie pomocy ze strony nauczycieli oraz możliwość integracji ze społecznościami przyjmującymi. Zapewniają dostęp do usług wspierających zdrowie psychiczne i dobrostan dzieci”.
„Wzorowa reakcja Polski na exodus ukraińskich uchodźców zapewniła osobom zmuszonym do ucieczki natychmiastową ochronę, dostęp do opieki zdrowotnej i zatrudnienia oraz bezpłatną edukację,” powiedział Kevin J. Allen, przedstawiciel UNHCR w Polsce. „Musimy w pełni skorzystać z edukacji oferowanej ukraińskim dzieciom w polskich szkołach i zapewnić, że do niej uczęszczają – budując umiejętności, które przyczynią się do lepszej przyszłości Ukrainy, kiedy pozwolą na to warunki”.
Niemal połowa dzieci uchodźców z Ukrainy, 173 tys., jest obecnie zapisanych do polskiego systemu edukacji, w tym szkół podstawowych i średnich. Mniej więcej co piąty (22 proc.) ukraiński uczeń w wieku licealnym uczęszczał pod koniec ostatniego roku szkolnego do polskiej szkoły.
Dzieci uchodźców, które nie zapisały się do polskich szkół, prawdopodobnie próbują kontynuować naukę online, korzystając z ukraińskiego programu nauczania lub innych platform do nauki na odległość. Chociaż metody te zapewniają rozwiązania krótkoterminowe, nie wspierają rozwoju społecznego i często nie przynoszą pozytywnych efektów edukacyjnych na dłuższą metę. Dzieci w Ukrainie straciły już lata nauki stacjonarnej z powodu pandemii COVID-19.
Chociaż nie ma zweryfikowanych danych, szacuje się, że około 30 proc. dzieci z Ukrainy zapisanych i uczących się osobiście w polskim systemie edukacji również uczy się online. Dla tych dzieci może to być wyczerpujące i bardzo trudne. Niektóre dzieci uchodźców uczą się nieformalnie, uczęszczają do ukraińskich szkół lub w ogóle porzuciły naukę.
Niskie wskaźniki skolaryzacji można przypisać takim czynnikom jak częste przemieszczanie się do Ukrainy i z powrotem, a także przeszkody takie jak bariery językowe i zdolność szkół do przyjmowania nowych uczniów.
Biuro UNICEF ds. Reagowania na Potrzeby Uchodźców w Polsce współpracuje z Ministerstwem Edukacji i Nauki, 12 miastami i partnerami społeczeństwa obywatelskiego, aby zwiększyć dostęp dzieci w Polsce do wysokiej jakości nauki. Obejmuje to wspieranie włączania dzieci do krajowego systemu edukacji i zapewnianie wielu ścieżek edukacyjnych dzieciom, które nie są obecnie zapisane do szkoły. Oznacza to również umożliwienie nauczycielom i personelowi szkolnemu uczestniczenia w kursach na temat integracji w klasach wszystkich dzieci wymagających szczególnego wsparcia oraz zapewnienie zajęć językowych oraz wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego i psychospołecznego. UNICEF pomógł ponad 900 000 dzieci, w tym uchodźcom i dzieciom polskim, uzyskać dostęp do edukacji w Polsce. Obejmuje to edukację formalną i pozaformalną, wsparcie specjalistyczne, naukę języka polskiego, wsparcie edukacji cyfrowej oraz programy pozalekcyjne i programy spójności społecznej. Uruchomiona w zeszłym tygodniu platforma UNICEF i Microsoft „Learning Passport” wspierająca integrację uchodźców i zdrowie psychiczne wszystkich uczniów umożliwi przeszkolenie 8900 nauczycieli i edukatorów, którzy w 2023 roku dotrą do 200 tysięcy dzieci w Polsce.
UNHCR w Polsce koordynuje działania uchodźcze ponad 80 organizacji, przy wsparciu polskich władz. Ma wieloletnie doświadczenie współpracy z Ministerstwem Edukacji w zakresie udzielania wsparcia dzieciom ubiegającym się o azyl i uchodźcom, a także od 2015 roku organizuje coroczne konferencje dotyczące edukacji, w których uczestniczą nauczyciele, eksperci i władze lokalne, aby omówić ramy prawne dotyczące edukacji, wymienić się wiedzą i dobrymi praktykami w zakresie włączania dzieci ubiegających się o azyl i uchodźców do polskich klas, a także wziąć udział w warsztatach praktycznych.
UNICEF: Monika Kacprzak – Communications Officer
UNHCR: Rafał Kostrzyński – Assistant Communications Officer
Tarik Argaz – Communications Officer.