Udar w młodym wieku? Przyczyną może być rak
Udar mózgu w młodym wieku występuje rzadko i może być objawem nierozpoznanej choroby serca albo zaburzeń krzepnięcia. Ale – czego dowodzą badania naukowców z Holandii – podłożem udaru mózgu u młodych osób może być też nierozpoznany nowotwór.
Wzajemna zależność między udarem a rakiem jest złożona. Nowotwór i udar mózgu mogą wystąpić niezależnie u danego pacjenta. Ale wcale nierzadkim powikłaniem w trakcie leczenia onkologicznego może być udar, a to wskutek występowania nadkrzepliwości lub niebakteryjnego zakrzepowego zapalenia wsierdzia (NBTE), bezpośredniego ucisku naczyń krwionośnych guza lub skutków ubocznych terapii.
Najczęstszymi przyczynami udaru u chorych na nowotwory są jednak tradycyjne czynniki ryzyka, takie jak nadciśnienie, hiperlipidemia, cukrzyca, migotanie przedsionków i palenie tytoniu. Tzw. ryzyko naczyniowe pacjentów onkologicznych (czyli ryzyko wystąpienia choroby układu naczyniowego) jest podobne w porównaniu z pacjentami bez raka, którzy zostali przyjęci na oddział udarowy. Jednak klasyfikacja udaru „kryptogennego”, oznaczająca, że pomimo szczegółowych badań nie zidentyfikowano żadnej przyczyny tego zdarzenia, sugeruje związek między nowotworem złośliwym a nieznanymi mechanizmami prowadzącymi do udaru.
Holenderskie badanie pokazało, że młodzi pacjenci po udarze mieli zwiększone ryzyko rozpoznania nowego nowotworu w latach następujących po udarze. To zdaniem jego autorów zwiększa prawdopodobieństwo, że udar był pierwszą manifestacją raka.
Badanie zostało przeprowadzone na dużej próbie i reprezentatywnej kohorcie: ponad 27,5 tys. pacjentów w wieku od 15 do 49 lat i ponad 362,7 tysięcy pacjentów w wieku 50 lat lub starszych. Wykazało, że młodsi pacjenci z udarem niedokrwiennym lub krwotocznym (popularnie nazywanym „wylewem”) byli około 3 do 5 razy bardziej narażeni na rozpoznanie nowego nowotworu w pierwszym roku po udarze w porównaniu z rówieśnikami z ogólnej populacji. Ryzyko to pozostawało zwiększone aż przez 8 lat po udarze niedokrwiennym mózgu i 6 lat po krwotocznym.
Udar nie boli, ale daje wyraźne objawy
Nowotwory, które rozpoznawano, to były najczęściej rak płuc, rak przewodu pokarmowego i nowotwory hematologiczne. Starsza grupa badanych doświadczyła mniejszej, ale wciąż zwiększonej zapadalności na raka.
Dane zostały przedstawione przez Jamiego Verhoevena, MD, Radboud University Medical Center, Holandia, na niedawnej konferencji European Stroke Organization Conference 2022.
Udar w parze z nowotworem?
Naukowcy wskazują, że istnieją mechanizmy specyficzne dla raka, które mogą zwiększać ryzyko udaru. Należą do nich: stany nadkrzepliwości powodowane przez komórki nowotworowe, ucisk naczyń, nadkrzepliwość związana z chemioterapią lub skutki uboczne radioterapii, nadmierna lepkość lub naciekanie naczyń przez komórki nowotworowe. Problem w tym, że do tej pory nie ma badań klinicznych prowadzących do wytycznych dotyczących diagnozowania lub leczenia tych schorzeń.
Obecnie diagnostyka udaru u młodych dorosłych obejmuje poszukiwanie kilku rzadkich zaburzeń, a badania przesiewowe w kierunku raka nie są wykonywane regularnie.
Jaki wniosek płynie z badania holenderskiego? Że prawdopodobnie warto po udarze, zwłaszcza jeśli dojdzie do niego w młodym wieku, rozważyć, o ile są dostępne, badania przesiewowe w kierunku raka (test na krew utajoną, kolonoskopię, cytologię u kobiet, USG i/lub mammografię piersi, tomografię niskodawkową klatki piersiowej, morfologia krwi z rozmazem), a także nie lekceważyć objawów, które mogą sugerować raka (chudnięcie bez wyraźnej przyczyny, zmęczenie, przewlekła chrypka lub kaszel, krew w stolcu, nocne poty itp.) . Specjaliści sugerują, że wczesne badania przesiewowe pozwoliłyby na szybsze wykrywanie potencjalnie uleczalnych nowotworów i mogły pomóc w podejmowaniu decyzji dotyczących leczenia wtórnej prewencji udaru mózgu.
Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl
