Odszedł człowiek, który chciał zreformować Kościół, ale spotkał się z oporem

Z głębokim żalem Kościół katolicki i wierni na całym świecie żegnają papieża Franciszka, który zmarł w Watykanie w wieku 88 lat. Jego pontyfikat, trwający od 2013 roku, był jednym z najbardziej przełomowych – i zarazem najbardziej kontrowersyjnych – w najnowszej historii Kościoła.

Franciszek, urodzony jako Jorge Mario Bergoglio w Buenos Aires, był pierwszym papieżem z Ameryki Południowej i pierwszym jezuitą na tronie Piotrowym. Od samego początku zapowiadał Kościół „ubogi i dla ubogich”, stawiający miłosierdzie ponad surowość doktrynalną, otwarty na dialog, pełen współczucia i gotów do autorefleksji.

Jego podejście budziło nadzieję wśród wielu wiernych i komentatorów, ale jednocześnie wywoływało ogromne napięcia wewnątrz Kościoła. Reformy Franciszka, dotyczące m.in. duszpasterstwa osób LGBT, dopuszczania rozwiedzionych do sakramentów czy roli kobiet w Kościele, były przez część hierarchii odbierane jako zbyt radykalne, a wręcz destrukcyjne.

Nie brakowało głosów, że Franciszek „rozmywa” nauki Kościoła, że jego działania prowadzą do relatywizmu i osłabiają autorytet Rzymu. Był oskarżany o przyczynianie się do wewnętrznego podziału, o ignorowanie tradycji, a nawet – przez niektórych – o „degradację” Kościoła katolickiego. W szczególności jego dystans do kwestii ceremonialnych oraz silny akcent na sprawiedliwość społeczną i ekologię były źródłem niepokoju w bardziej konserwatywnych kręgach.

Jednak nawet jego krytycy nie mogli mu odmówić odwagi. Franciszek był papieżem czasów kryzysu – nie tylko duchowego, ale i globalnego. To on kierował Kościołem w trakcie pandemii COVID-19, wojny w Ukrainie, a także narastających napięć związanych z migracją, zmianami klimatycznymi i utratą zaufania do instytucji religijnych.

Był głosem sumienia w sprawach społecznych, nie bał się mówić o ubóstwie, wykluczeniu, zniszczeniu środowiska naturalnego czy niesprawiedliwości ekonomicznej. Odważnie demaskował hipokryzję, apelował o pokój i braterstwo, również z przedstawicielami innych religii i niewierzącymi.

Dziś, po jego śmierci, historia zapewne spojrzy na niego inaczej. Choć niedoceniany za życia, a przez niektórych wręcz oskarżany, Franciszek może zostać zapamiętany jako prorok czasów przemian – człowiek, który próbował uczynić Kościół bardziej ludzkim i bliskim światu, nie tracąc przy tym jego duchowej głębi.

Watykan ogłosił, że szczegóły uroczystości pogrzebowych zostaną podane w najbliższych dniach. Świat żegna dziś nie tylko głowę Kościoła, ale i człowieka, który – bez względu na ocenę jego dziedzictwa – odcisnął trwały ślad na współczesnym chrześcijaństwie.

Dla radia Deon w Chicago – Bogdan Feręc

Fot. CC BY-SA 4.0 Tris T7