Osoby, które czują się samotne są prawie pięć razy bardziej skłonne ocenić swoje obecne życie źle niż te, które nie zgłaszają codziennego osamotnienia.
Poczucie samotności i izolacja społeczna nie oznaczają jedynie cierpienia duszy. Istoty ludzkie są zwierzętami społecznymi i kontaktów i bliskich relacji potrzebujemy od początku życia do samej śmierci. Ich brak na jakimkolwiek etapie życia wiąże się z konkretnymi zaburzeniami zdrowia i to nie tylko psychicznego. Samotność i izolacja są powiązane z problemami zdrowotnymi, takimi jak problemy ze snem, stany zapalne, depresja, lęk i krótsza długość życia.
Zgodnie z oświadczeniem naukowym American Heart Association, opublikowanym w sierpniu 2022r w Journal of the American Heart Association izolacja społeczna i samotność wiążą się z około 30 proc. zwiększonym ryzykiem zawału serca lub udaru mózgu lub zgonu z ich powodu.
Według analizy 113 krajów opublikowanej przed rokiem na łamach „The BMJ”, jedna trzecia populacji uprzemysłowionych państw doświadcza samotności, a jedna osoba na 12 doświadcza jej w takim stopniu, że może to prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
W 2023 r. Główny Lekarz USA ogłosił epidemię samotności w USA. Chociaż od czasu pandemii robi się dużo by ograniczać samotność, znaczna liczba dorosłych Amerykanów nadal się z nią zmaga.
Jeśli chodzi o Europę, to najniższe wskaźniki samotności były obserwowane w krajach północnoeuropejskich (2,9 proc. wśród młodych dorosłych; 2,7 proc. wśród dorosłych w średnim wieku; oraz 5,2 proc. wśród starszych dorosłych), natomiast najwyższe – w krajach wschodnioeuropejskich (7,5 proc. wśród młodych dorosłych; 9,6 proc. wśród dorosłych w średnim wieku; oraz 21,3 proc. wśród starszych dorosłych).
Czy można umrzeć z samotności?
Samotność jest nie tylko przykrym doświadczeniem emocjonalnym. Jest podobnym czynnikiem ryzyka dla przedwczesnej śmierci jak palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu czy otyłość! Prof. Halina Sienkiewicz-Jarosz z Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie jest przekonana, że można i warto się przed samotnością chronić, także w czasie pandemii.
W Polsce według danych Szlachetnej Paczki, jedna na trzy osoby w wieku powyżej 75 lat mieszka sama i najczęściej dodatkowo boryka się z kilkoma chorobami przewlekłymi.
Z Europejskiego Badania Dochodów i Warunków Życia Ludności (EU–SILCW) wynika także, że osoby starsze w Polsce, w porównaniu ze średnią dla Unii Europejskiej, mniej intensywnie kontaktowały się z osobami spoza gospodarstwa domowego (rodziną i krewnymi oraz przyjaciółmi i znajomymi). Starsi mieszkańcy Polski, w porównaniu z seniorami w UE-27, rzadziej uczestniczyli w wydarzeniach kulturalnych i sportowych, podejmowali aktywność fizyczną, uczestniczyli w turystyce, uprawiali hobby o charakterze artystycznym. Pocieszać może jedynie fakt, że wśród seniorów w Polsce było mniej osób, które nie miały na kogo liczyć w razie potrzeby.
Izolacja a uczucie samotności
Istnieją dwa rodzaje samotności: izolacja społeczna i poczucie samotności. Ta pierwsza oznacza zbyt rzadkie bezpośrednie kontakty z innymi ludźmi – rodziną, znajomymi, członkami wspólnoty społecznej czy religijnej. Z kolei samotność dotyczy raczej subiektywnych odczuć – poczucia, że ma się mniej relacji z innymi ludźmi, niż by się potrzebowało. Można więc mieć niewiele kontaktów z innymi, a nie czuć się bardzo samotnym, i vice versa.
Choć najlepszym sposobem na walkę z samotnością i izolacją jest czas spędzony z najlepszym przyjacielem lub bliską rodziną to pomóc może nawet odrobina większej interakcji w ciągu dnia.
Zobacz co możesz zrobić, żeby czuć się mniej samotnym:
- Kiedy załatwiasz sprawy, pogawędź. W kawiarni zagadnij: co myślisz o tym nowym naparze, który tu mają? Niektóre z tych interakcji mogą oznaczać przekierowanie uwagi na zewnątrz. Staraj się wypatrywać okazji, aby być miłym dla mijanych osób.
- Posiadanie zwierzęcia, które musi wychodzić na zewnątrz, stwarza okazję do porozmawiania z kimś na spacerze.
- Jeśli trudno ci znaleźć czas na niezobowiązującą interakcję, rozważ zapisanie się na regularny wolontariat. Pomaganie innym ludziom zdecydowanie sprawia, że czujesz się dobrze i poprawisz swój nastrój.
- Jakimś rozwiązaniem wydają się też media społecznościowe, ale trzeba z nimi uważać, bo często sprawiają, że mimo wszystko ludzie czują się bardziej odizolowani. Staraj się więc ograniczać czas spędzany online.
- Ważna jest także relacja z samym sobą. Nastrój poprawić ci może przebywanie na łonie natury, nawet w pojedynkę
- Angażujące hobby, nawet jeśli nie obejmuje innych osób, może być pomocne.
- Nie zapominajmy też o aktywności fizycznej, która pomaga nam radzić sobie ze stresem, lękiem i depresją.
Jeśli jednak uczucie samotności sprawia, że przez większą część dnia czujesz się smutny lub jeśli utrudnia ci spanie, jedzenie i robienie czegokolwiek przyjemnego, warto wybrać się do specjalisty zdrowia psychicznego.
zdj. P.Werewka