Irlandia powinna unowocześnić swoje miasta i budownictwo

Co jakiś czas odwiedzam różne irlandzkie miasta, teraz już coraz rzadziej, a to tylko dlatego, że właściwie są dokładnie takie same, więc różnią się tylko pewnymi elementami, a odróżniają się od siebie układem ulic.

Wszędzie znajdzie się więc łudząco podobne do siebie kamienice, domy i mury budowane z kamienia, osiedla, jakby z przyłożonej w innym miejscu kalki, ale brakuje mi cały czas pewnego elementu. Jadąc przez Europę, spotkać można perły architektury, które pozostały z lat poprzednich, a mówię tu o tych sprzed kilkuset lat, jednak nie są one dominujące i wpisują się w ogólny obraz miast.

Irlandia rządzi się jednak innymi prawami budowlanymi, gdyż to architektura pamiętająca doskonale czasy panowania na wyspie Brytyjczyków, a i nadal buduje się tutaj w sposób, który jest odpowiednikiem z Królestwa.

Z jakiegoś powodu jeszcze nie wpadł nikt na pomysł, aby wybudować w Irlandii choćby jeden kwartał rodem z XXI wieku, bo nawet nowoczesne centra handlowo-mieszkaniowe są tylko namiastką tych z kontynentu. Ze świecą szukać natomiast osiedla z prawdziwie XXI-wiecznym układem architektoniczno-przestrzennym, gdzie nowoczesność widoczna jest na każdym kroku, więc nawet te powstające osiedla są jakieś takie lekko zapóźnione projektancko.

Nie mówię już o jakości, bo to temat, na którym mógłby doktoryzować się niejeden magister projektowania przestrzennego i inżynier budowlany, więc można tylko mieć zastrzeżenia do budów z Irlandii.

Ja oczywiście rozumiem, że budowa osiedli mieszkaniowych to proces wielce złożony, wymagający starannego planowania, koordynacji i realizacji, aby w odpowiednim czasie dostarczyć mieszkania wysokiej jakości. W ostatnich latach na obszarach miejskich wzrosło jednak zapotrzebowanie na niedrogie mieszkania, co wywołało potrzebę opracowania skuteczniejszych sposobów przyspieszenia budowy osiedli mieszkaniowych. Myślę, że nawet człowiek o niewielkiej znajomości zagadnień związanych z budownictwem, ocenić może problemy, jakie toczą tutejszy system powstawania domów, a nawet osiedli i przedstawić kilka rozwiązań, które pomogłyby w dostarczeniu większej ilości izb mieszkalnych.

Jasne jest, że nie mogę konkurować z Departamentem Mieszkalnictwa i samym ministrem od tego, bo ów ma przecież głębokie pojęcie o zakresie swojej pracy, czyli tylko czekać, jak zasypie nas mieszkaniami na każdą kieszeń. A nie, „sorki”, obecny minister mieszkalnictwa jest już ministrem od kilku lat, i nic takiego się nie stało, ale może przygotowuje nas dopiero na wybuch inwestycji. Teraz robi natomiast dobry grunt pod budowę.

To oczywiście nie jest zadanie łatwe i nawet moje kpiny z ministra oraz jego resortu nic nie zmienią, ale gdyby się tak zastanowić, można podpowiedzieć pewne strategie przyspieszania budowy osiedli mieszkaniowych, koncentrując się na kluczowych obszarach, takich jak zarządzanie projektami, postęp technologiczny, reformy regulacyjne i praktyki w zakresie zrównoważonego budownictwa.

Jednym z najważniejszych czynników przyspieszających budowę osiedli mieszkaniowych jest efektywne zarządzanie projektem. Słowo efektywne w Irlandii może oczywiście oznaczać coś całkiem innego, więc już tylko pojawienie się budowlańca w pracy. W sensie podstawowym obejmuje jednak identyfikację kluczowych zadań, ustalenie terminów i zapewnienie, że wszystkie strony zaangażowane w proces budowy współpracują na rzecz wspólnego celu. Kierownicy projektów odgrywają ogromną rolę w koordynowaniu wysiłków architektów, inżynierów, wykonawców i pracowników, aby zapewnić ukończenie projektu na czas i w ramach budżetu. Jednak, jeżeli taki kierownik również jest tzw. tutejszy, można podejrzewać, że i pracuje zgodnie z irlandzkim rytmem pracy.

Ważną rolę w przyspieszeniu budowy osiedli mieszkaniowych odgrywa także postęp technologiczny, a ten jest pojęciem szerokim, bo od zaawansowanych materiałów budowlanych po zautomatyzowany sprzęt budowlany. Pamiętajmy również, że obecnie znana technologia, zrewolucjonizowała sposób wznoszenia budynków, chociaż rzadko widywane to jest na wyspie. Wykorzystując najnowocześniejsze technologie, takie jak modelowanie informacji o budynku (BIM), drony i druk 3D, deweloperzy mogą usprawnić proces budowy i skrócić czas potrzebny na ukończenie projektu.

Kolejnym ważnym aspektem przyspieszenia budowy osiedli mieszkaniowych są reformy regulacyjne. Opóźnienia w uzyskaniu pozwoleń i zgód od władz lokalnych mogą znacząco wpłynąć na harmonogram budowy. Usprawniając proces regulacyjny i zapewniając deweloperom zachęty do przyspieszenia realizacji projektów, rządy mogą pomóc przyspieszyć budowę bardzo potrzebnych mieszkań. Niestety w Irlandii od lat toczy się dyskusja, jak i co zmienić w tym zakresie, ale An Bord Pleanála nic sobie z tego nie robi i też ma swój rytm pracy. Nie można tu pominąć prawa w Irlandii, bo nie tylko An Bord Pleanála wpływa na opóźnienia w wydawaniu pozwoleń i procesy budowy, a są nimi także skargi mieszkańców. Każda powstająca, a nawet planowana inwestycja może poddana zostać protestowi, więc zaledwie jedna osoba, której nie spodoba się cokolwiek, ma moc kilkumiesięcznego opóźnienia prac.

Zrównoważone praktyki budowlane również są kluczem do przyspieszenia budowy osiedli mieszkaniowych. Używając materiałów przyjaznych dla środowiska, wdrażając zasady energooszczędnego projektowania i wykorzystując odnawialne źródła energii, deweloperzy mogą skrócić czas budowy, minimalizując jednocześnie wpływ nowych inwestycji na środowisko. Przynajmniej w teorii, którą obecnie wysuwa się na plan pierwszy, a wszystko w ramach nowego, ekologicznego ładu. Zrównoważone budynki są nie tylko szybsze w budowie, ale także tańsze w utrzymaniu w dłuższej perspektywie, chociaż dowodów wciąż jest na to mniej, niż byśmy sobie życzyli.

Współpraca między sektorem publicznym i prywatnym jest niezbędna dla przyspieszenia budowy osiedli mieszkaniowych. Współpracując nad sprostaniem wyzwaniom związanym z infrastrukturą, usprawnieniem procesów planowania i efektywną alokacją zasobów, rządy i deweloperzy mogą pokonać bariery w budowie i przyspieszyć dostarczanie nowych mieszkań. Z tym zagadnieniem połączyć można innowacyjne mechanizmy finansowania, bo i one mogą pomóc w przyspieszeniu budowy osiedli mieszkaniowych. Zapewniając dostęp do tanich opcji finansowania, rządy mogą zachęcać deweloperów do inwestowania w nowe projekty i przyspieszać proces budowy. Partnerstwa publiczno-prywatne, zachęty podatkowe i dotacje mogą pomóc w zmniejszeniu obciążeń finansowych związanych z budową nowych mieszkań, jeżeli są odpowiednio przygotowane.

Zarządzanie łańcuchem dostaw to jeszcze jeden krytyczny czynnik przyspieszający budowę osiedli mieszkaniowych. Zapewniając terminową dostawę materiałów, odpowiednie przeszkolenie pracowników i dobrą konserwację sprzętu, deweloperzy mogą uniknąć kosztownych opóźnień i utrzymać prawidłowy przebieg procesu budowy. Skuteczne zarządzanie łańcuchem dostaw jest więc niezbędne do dotrzymania terminów projektów i ograniczeń budżetowych. Zasady Lean Construction mogą również pomóc w usprawnieniu procesu budowy i przyspieszeniu realizacji nowych inwestycji mieszkaniowych. Eliminując odpady, optymalizując przepływ pracy i stale ulepszając procesy, deweloperzy mogą skrócić czas budowy, zachowując jednocześnie wysokie standardy jakości. Udowodniono, że praktyki odchudzonego budownictwa zwiększają produktywność, obniżają koszty i poprawiają wyniki.

Zarządzanie ryzykiem jest również istotnym czynnikiem przyspieszającym budowę osiedli mieszkaniowych. Identyfikując potencjalne ryzyko, opracowując strategie łagodzące i ściśle monitorując postęp projektu, deweloperzy mogą zminimalizować prawdopodobieństwo opóźnień i przekroczeń kosztów. To akurat nie miało i nie ma miejsca przy budowie Narodowego Szpitala Dziecięcego w Dublinie, a można go także przedstawić jako przykład, który łamie wszelkie zasady sprawnej i taniej budowy. Skuteczne zarządzanie ryzykiem wymaga niestety aktywnego podejścia i jasnego zrozumienia wyzwań, które mogą pojawić się w trakcie procesu budowlanego.

Podsumowując, istnieje wiele strategii, które można wdrożyć, aby przyspieszyć budowę osiedli mieszkaniowych. Od skutecznego zarządzania projektami po postęp technologiczny, reformy regulacyjne i praktyki w zakresie zrównoważonego budownictwa – deweloperzy i rządy mogą współpracować, aby przyspieszyć dostarczanie bardzo potrzebnych mieszkań. Przyjmując całościowe podejście, które uwzględnia kluczowe wyzwania i wykorzystuje innowacyjne rozwiązania, możemy zapewnić szybką, wydajną i zrównoważoną budowę nowych osiedli mieszkaniowych, aby sprostać rosnącym potrzebom kraju, w tym przypadku Irlandii.

Bogdan Feręc

Photo by Pat Whelen on Unsplash