Żeby ustalić centralny punkt Irlandii, należało przeprowadzić szereg badań, a te prowadzone były przez wiele lat i nie było zgody, gdzie właściwie wypada geograficzne centrum wyspy.
Problemem stała się przede wszystkim jej skomplikowana linia brzegowa, co utrudniało całe zadanie, a i wcześniejsze, bo historyczne przekonania, gdzie ów środek kraju wypada. Dużo też mówiło się o mitach, które wskazywać miały centrum irlandzkiej wyspy, ale Ordnance Survey Ireland podjęło się zadania i ustaliło, gdzie jest środek Irlandii.
Samo centrum, jakie uznawane było do niedawna, za właściwe dla tego punktu, przez wiele lat poddawane było krytyce, a mówiło się, co wynika z irlandzkiej mitologii i wypada w Uisneach – niedaleko Mullingar. Wynikało jednak z faktu odnalezienie a tym miejscu ceremonialnych artefaktów, a także rzeźbionych pomników z epoki neolitu oraz epoki brązu.
Dało to możliwość ówczesnym kartografom i mierniczym podstawę, by skałę Catstone na zboczach wzgórz Uisneach uznać za centrum Irlandii. To jednak stało się kością niezgody, bo prawo do nazywania się geograficznym centrum Irlandii zaczęło rościć sobie miejsce Hill of Berries, ale i miasteczko Carnagh East w hrabstwie Roscommon.
Żeby jednak ustalić faktyczne centrum kraju, a i zakopać wojenne topory, do pracy wzięło się Ordnance Survey Ireland i obliczyło na podstawie współrzędnych oraz danych satelitarnych, że centrum Zielonej Wyspy znajduje się na współrzędnych 633015.166477, 744493.046768, czyli w bezpośredniej bliskości od gminy Castletown Geoghegan, pomiędzy miastami Athlone i Mullingar.
Tym samym centrum Irlandii znajduje się około 31 km na wschód od Hill of Berries, a 35 km na wschód-południowy wschód od miasta Carnagh East i zaledwie 5 km na południowy wschód od Hill of Uisneach w Loughnavalley w hrabstwie Westmeath.
Wzgórze Uisneach to też miejsce historyczne dla Irlandii, bo znajduje się w Strefie Zabytków Narodowych, na miejscu starożytnego miejsca pochówku mieszkańców wyspy, gdzie odnajdziemy również pozostałości kościoła Kilbride.
W obliczeniach wzięto pod uwagę całą Irlandię, więc z włączeniem do danych Irlandii Północnej, co miało dać odwzorowanie całej wyspy. Z badań wykluczono natomiast wysepki, które okalają Irlandię, co mogłoby zaburzyć jej obraz, ale stać się też dużym utrudnieniem dla badaczy z Ordnance Survey Ireland. W takim przypadku – mówi się w opracowaniu, występowałoby wiele zmiennych, które z całą pewnością wpływałyby na ogólny kształt centralnej wyspy i środek raczej wypadałby w całkiem innym miejscu, które też mogłoby spotkać się z kontrowersjami.
Co interesujące, badania w zakresie ustalenia centrum Irlandii, nie zostały jeszcze zakończone i wciąż prowadzone są przez kilka instytutów, a i wciąż mówi się, że należy wziąć pod uwagę zarówno dane naukowe, jak i obiegowe opinie, co dopiero wówczas da możliwość określenia centralnego punktu irlandzkiej wyspy. Część świata naukowego z Irlandii dodaje, że do oceny centrum powinno się jednak włączyć wysepki, jakie przynależne są Republice i Irlandii Północnej, gdyż dopiero w takim przypadku da się określić prawdziwy jej środek, a określając go od najdalej wysuniętych w morze skrawków irlandzkiego lądu.
Wydaje się jednak, że ta debata, kiedyś się skończy, a będzie to w chwili, gdy technologia mapowania satelitarnego w połączeniu ze sztuczną inteligencją, jednoznacznie obliczą sam środek Irlandii, jako wyspy, a i same podejmą decyzję, czy włączyć do tego wyspy na antypodach Irlandii, czy może je z tego wyłączyć.
Bogdan Feręc
Źr. Irlandzka Krajowa Agencja ds. Mapowania
Photo by Tomas Robertson on Unsplash / Google Maps