10 kwietnia 1998 roku rządy Republiki Irlandii, Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej podpisały dokument, nad którym pracowały ponad dwa lata, a zakończył on dziesięciolecia niepokojów na irlandzkiej wyspie.
Dokument liczył sobie 65 stron, a stworzony został przez Johna Hume i Davida Trimble, za co w tym samym roku panowie otrzymali pokojową Nagrodę Nobla.
Głównymi postanowieniami dokumentu stały się ustalenia, że Irlandia Północna pozostanie częścią Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, wszystkie działające w Irlandii Północnej ugrupowania i organizacje polityczne będą robić to w sposób pokojowy, współpracować ze sobą na ogólnie przyjętych zasadach, ale powstanie też rząd i parlament.
Ustalono, że rząd Irlandii Północnej tworzyć będą ugrupowania, które wejdą do Zgromadzenia Irlandii Północnej, czyli Stormont, a liczenie głosów wyborczych odbywać się będzie metodą d’Hondta, by reprezentacja sił politycznych wiernie oddawała ilość oddanych na nie głosów.
Powołano również Forum Obywatelskie, powstała Ministerialna Rada Północ-Południe, ale i Brytyjsko-Irlandzka Rada, której zadaniem było opracowywanie nowych zaleceń oraz rozwiązywanie problemów wynikających z nowych zasad. Rada miała również nadzorować cały proces pokojowy.
Jedną z ważniejszych części całego dokumentu stał się punkt o rozbrojeniu organizacji paramilitarnych, jakie działały na terenie Irlandii Północnej.
Żeby jednak dokument w pełni wszedł w życie, potrzebne stało się zapytanie o opinię społeczeństwa i w drodze referendum taką uzyskano. Za porozumieniem głosowało w Irlandii Północnej 71% osób z ogólnej ilości, jaka wzięła udział w referendum, natomiast w Republice Irlandii za porozumieniem opowiedziało się 94% biorących udział w głosowaniu.
Porozumienie Wielkopiątkowe nie dało natychmiastowego efektu, gdyż cały proces uspokojenia nastrojów następował powoli, a i trwa do dzisiaj, co widać w okresie rocznic, jakie świętuje się w Irlandii Północnej, gdzie antagonizmy grup lojalnych Londynowi i opowiadających się za Republiką, nadal są żywe.
Aktualnie najważniejszym punktem do zrealizowania, jaki wynika z ustaleń, jest połączenie wyspy w jedną całość, więc uczynienia jej jednym państwem, czego promotorem stała się Sinn Féin, a nawiasem mówiąc, polityczne ramię Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA).
Z okazji 25-lecia podpisania tego dokumentu, na całej wyspie zaplanowano obchody tej ważnej rocznicy, a na uroczystości przybędzie jutro prezydent USA oraz zaproszeni goście.
Bogdan Feręc
Źr: Independent
Fot: Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Ross – budynek północnoirladzkiego parlamentu Stormont