Czy praca jest nam potrzebna?

W koncepcji, którą zaczyna się całkiem poważnie promować, wydaje się, że pracę uznać można za przeżytek, jak konia pociągowego, jednak wystarczy przez chwilę pomyśleć, aby dojść do przekonania, iż to rozwiązanie, jakie przyczyni się do zguby ludzkości.

Obecnie wiele mówi się o bezwarunkowym dochodzie gwarantowanym, który wystarczać ma na pokrycie podstawowych potrzeb, więc otrzymywać będzie go każda osoba, niezależnie od statusu materialnego. Dochód obywatelski, bo i tak się go czasami nazywa, ma w swoich założeniach zapewniać warunki do życia, nawet bez posiadania dodatkowych źródeł dochodu.

Jednak o ile się nad tym wszystkim dobrze zastanowić, można powiedzieć, że stajemy się nikim innym, jak leniwymi workami z kośćmi lub fabrykami nawozu, które nic nie będą robić, ale będą mieć pieniądze na zakup chleba, masła, mleka i wnoszenie opłat za mieszkanie. Generalnie będzie można też o ludziach żyjących z bezwarunkowego dochodu gwarantowanego powiedzieć, że są po nic, czyli przestali być społeczeństwu potrzebni. To z kolei prosta droga do ich eliminacji, bo jak niepotrzebne już opakowanie od sera, trafi na śmietnik, więc oznacza śmierć ludzkości, jaką znamy obecnie.

Dlatego, nawet gdy jej nie lubimy, praca rozwija i odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka z wielu perspektyw, zarówno indywidualnych, społecznych, jak i ekonomicznych. Przede wszystkim praca zapewnia ludziom środki do życia, umożliwiając im pokrycie podstawowych potrzeb, takich jak jedzenie, mieszkanie, ubranie oraz dostęp do opieki zdrowotnej i edukacji. Wynagrodzenie za pracę umożliwia w pojęciu ogólnym utrzymanie i zaspokojenie potrzeb własnych oraz rodzinnych.

Praca, jako zjawisko, pozwolić może jednocześnie na dostarczanie nam satysfakcji i spełnienia osobistego poprzez rozwijanie umiejętności, zdobywanie nowych doświadczeń oraz realizację własnych pasji i ambicji. Dzięki pracy ludzie mają okazję do ciągłego rozwoju, poznawania własnych możliwości, przesuwania wewnętrznych granic, co prowadzi do pełniejszego wykorzystania naszego potencjału.

Wykonywanie pracy, którą się lubi, która ma natomiast pozytywny wpływ na innych, może także znacząco wpływać na samoocenę i poczucie własnej wartości. Realizacja celów zawodowych oraz uznanie ze strony współpracowników i społeczności mogą budować pewność siebie, ale też poczucie spełnienia. Praca odgrywa więc istotną rolę w społeczeństwie, umożliwiając funkcjonowanie i rozwój gospodarczy poszczególnych państw, o czym nie zawsze się pamięta. Osoby pracujące włączają się w szeroko pojęty proces produkcji dóbr, dostarczają usługi, co z kolei wspiera stabilność ekonomiczną i społeczną kraju. Ponadto, poprzez pracę, ludzie integrują się społecznie, nawiązują relacje z innymi pracownikami oraz uczestniczą w życiu lokalnym.

Jeżeli dokładnie spojrzeć na zachowania pojedynczych osób, dla dużej grupy ludzi praca stanowi drogę do osiągnięcia samodzielności i niezależności finansowej. Dzięki pracy mogą podejmować własne decyzje dotyczące własnego życia oraz realizować swoje cele, oraz marzenia.

Praca może pełnić też istotną rolę w zdrowiu psychicznym, zapewniając strukturę dnia, poczucie celu oraz integrację ze społeczeństwem. Bezrobocie lub brak satysfakcjonującej pracy mogą prowadzić natomiast do poczucia bezużyteczności, izolacji społecznej i problemów zdrowotnych, psychicznych, w tym takich jak depresja lub lęki.

W skrócie – praca jest istotna dla zdobywania środków do życia, rozwoju osobistego i zawodowego, integrowania oraz budowania poczucia wartości i satysfakcji. Stanowi również ważny element funkcjonowania społeczeństwa oraz wpływa pozytywnie na zdrowie psychiczne jednostki. Ważnym do niej dodatkiem jest jednak wynagrodzenie, które może stać się dodatkowym bodźcem rozwoju. Jeżeli jednak z tego procesu uzyskiwania dochodu wyeliminujemy pracę, może będzie to przyjemne w pierwszym okresie, ale po kilku tygodniach przerodzi się w pewnego rodzaju odrętwienie, prawdopodobne jest również obniżenie kondycji psychicznej, a i potencjalnie wpływać może negatywnie na atmosferę w domu.

W tym ostatnim przypadku wystarczy cofnąć się do czasów pandemii i lockdownu, kiedy zamknięto nas w domach, a wówczas statystyki dotyczące przemocy domowej wystrzeliły w górę. To może stać się ponownie, jeżeli dochód gwarantowany będzie przyczynkiem do pozostania w domowych pieleszach.

Praca w życiu człowieka może być postrzegana na różne sposoby i choć istnieją pewne konteksty, w których praca może być uważana za mniej istotną lub niepotrzebną, to ogólnie rzecz biorąc, odgrywa ona kluczową rolę w życiu jednostki i oczywiście całego społeczeństwa. Jednakże istnieją pewne przypadki, w których praca może być uważana za mniej istotną lub nawet całkowicie niepotrzebną i w takiej sytuacji część osób będzie tej unikała.

Jednym z powodów braku zainteresowania pracą może być odziedziczenie znacznego bogactwa lub posiadania źródła dochodu, które nie wymaga zaangażowania w pracę, czyli takie osoby, nie będą zmuszone do podjęcia pracy zarobkowej dla zapewnienia sobie środków do życia. Na tym właściwie wyczerpują się możliwości utrzymania bez pracy, o ile nie będziemy otrzymywać bezwarunkowego dochodu gwarantowanego.

Niestety w tym przypadku jest pewna różnica, bo o ile osoba, która odziedziczyła majątek, przyjmijmy, że duży, będzie mogła pozwolić sobie na wyjazd na wakacje kilka razy w roku, korzystać z rozrywek w miejscu zamieszkania, to ludzie z dochodem gwarantowanym, będą mieli pieniądze wyłącznie na przeżycie.

To tak trochę, jak wszyscy ci żyjący z 500 lub 800 plus, a i z zasiłków wypłacanych przez Social Welfare, więc niby żyją, niby mają pieniądze, ale prawdę powiedziawszy, są niewolnikami systemu i odcięcie ich od tej jałmużny, staje się początkiem ich końca. Podobnie jest z etatowymi bezrobotnymi, którym najzwyczajniej w świecie nie chce się pracować, więc dla nich bezwarunkowy dochód gwarantowany, będzie najlepszą rzeczą, jaka zdarzy się w ich tzw. życiu.

Ważne jest też, że wprowadzenie dochodu gwarantowanego w przypadku osób pracujących, może oddziaływać na wyniki pracy, bo przecież zniwelować może pewnego rodzaju rywalizację pracowników o uzyskanie wyższego statusu w miejscu pracy.

To właśnie są powody, dla których bezwarunkowy dochód minimalny, nigdy nie powinien być wprowadzony.

Bogdan Feręc

Photo by Chen Mizrach on Unsplash