Wchodzący ponownie na polityczną scenę Irlandii były premier Bertie Ahern powiedział w rozmowie ze stacją radiową News Talk, że brytyjski premier Rishi Sunak nie powinien się śpieszyć z wyznaczaniem terminu podpisania porozumienia z UE.
Wg Aherna, negocjacje nadal trwają, a i nie trzeba ich podpisywać natychmiast, więc premier Sunak powinien mieć pewność, że porozumienie uzyska akceptację wszystkich kół politycznych w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Wypowiedź byłego premiera ma związek z zapowiedziami Demokratycznej Partii Unionistów z Irlandii Północnej oraz części członków Partii Konserwatywnej Sunaka, że nie zgodzą się na niektóre rozwiązania, o ile nie będą one zgodne z oczekiwaniami, więc kolejny raz stawać na drodze do normalnej współpracy na linii Irlandia Północna – Wielka Brytania. W tym przypadku chodzi przede wszystkim o wymianę towarową, czyli kontrole graniczne na Morzu Celtyckim, co stało się podstawą blokady, jaką wprowadziła do systemu politycznego Irlandii Północnej DUP.
Szef Demokratycznej Partii Unionistów stwierdził, że nie jest pewne, czy uda się w Irlandii Północnej przywrócić do działania władzę ustawodawczą i utworzyć rząd, o ile umowa z Brukselą, nie będzie tą, która jest wymagana.
Kolejną kwestią są oczekiwania Republiki Irlandii, bo ta chce zachowania pewnego rodzaju status quo w sprawie otwartej granicy w północnej części wyspy, ale też zachowania w mocy ustaleń brexitowych, więc wolnej wymiany towarowej pozaunijnej Północy z Południem i resztą państw członkowskich. Dublin podkreśla też, że należy zrobić wszystko, żeby Porozumienie Wielkopiątkowe wciąż było żywe, a brak zgody DUP na przywrócenie władzy wykonawczej oraz ustawodawczej, ale też odrzucenie Protokołu Irlandzkiego i co się z tym wiąże zapisów Brexitu, stworzy na irlandzkiej wyspie twardą granicę, czego powinno się unikać.
W podobnym tonie wypowiedział się były premier Bertie Ahern, więc doradzał premierowi Sunakowi, żeby zdobył przekonanie, iż ma odpowiednie poparcie do przyjęcia porozumień, jakie chce podpisać w najbliższym czasie z Brukselą.
Bertie Ahern powiedział:
– Upewnij się, że masz kaczki w rzędzie. Myślę, że pomysł, że możesz to wszystko zakończyć jutro lub następnego dnia, nie jest dobrym pomysłem. Wszystkie kaczki muszą być w jednym rzędzie i jak rozumiem – mogę się mylić – kaczki nie są jeszcze w rzędzie.
Bertie Ahern mówił też o Porozumieniu Wielkopiątkowym, a jest przecież jednym z jego twórców i sygnatariuszy, co oznacza, iż chciałby utrzymania go w mocy i w rezultacie realizacji, czyli zachowania otwartej granicy północ – południe. Słowa o Porozumieniu Wielkopiątkowym nie zostały wypowiedziane przez byłego premiera przypadkowo, a zbliża się właśnie 25 rocznica podpisania tego porozumienia, co będzie miało miejsce w kwietniu, które zakończyło wieloletni okres niepokojów na wyspie.
Jak dodał Ahern, dla Sunaka ważne przed podpisaniem dokumentów z Unią Europejską, powinno stać się przywrócenie do pracy Stormont, czyli porozumienie się z DUP, żeby przestała blokować możliwość utworzenia północnoirlandzkiego parlamentu i rządu. Bertie Ahern podkreślał, iż ma bardzo dobre zdanie o premierze Rishi Sunaku, wie, że ma on możliwość prowadzenia skutecznych rozmów, ale musi mieć też pewność, że podpisanie porozumienia z Brukselą, nie spotka się z oporem w chwili, gdy dokument przyjmować będzie Westminster.
Bertie Ahern:
– To bardzo mądry człowiek, nie mam wątpliwości, jest osobą odnoszącą sukcesy.
Były szef irlandzkiego gabinetu powiedział również, jakie były podstawy i tło podpisania Porozumienia Wielkopiątkowego, a i wrócił do historii, jaka się ówcześnie tworzyła na wyspie.
Bertie Ahern:
– Pierwszym priorytetem (Porozumienia Wielkopiątkowego) było, czy możemy powstrzymać zabijanie? Zginęło przecież 3700 osób, 47 000 zostało rannych, było ponad 36 000 strzelanin. Każdego ranka była ta sama historia. Co wydarzyło się na Północy zeszłej nocy? Kto został zabity? Co powiedział człowiek kościoła na pogrzebie, a okrucieństwa popełnione podczas czasów troubles były podobne do tego, co działo się w tym samym czasie podczas wojny w Wietnamie. Ważne jest, aby kolejne pokolenia Irlandczyków od tego czasu wiedziały, co się stało, wiedziały, o co był za konflikt.
Radio News Talk zaprasza na serię rozmów zatytułowanych „As I Remember It: Bertie Ahern and The Great Friday Agreement”, które rozpoczną swoje transmisje strumieniowe od 23 lutego i zawierać mają trzy odcinki w każdy kolejny czwartek przez następne trzy tygodnie. W programach przybliżony zostanie okres, w którym dochodziło do ataków terrorystycznych, ale też omawiane będą sytuacje, które doprowadziły do podpisania jednego z najważniejszych dla wyspy dokumentów.
Bogdan Feręc
Źr: NewsTalk
Photo CC Georges Boulougouris / European Communities