Zawieszenie broni czy zawieszenie złudzeń?
To w sumie analiza gry interesów między Waszyngtonem, Moskwą a Kijowem, ponieważ w świecie dyplomacji, gdzie każde słowo waży więcej niż batalion czołgów, deklaracje prezydenta Donalda Trumpa o rychłym zakończeniu wojny na Ukrainie budziły i budzą mieszane uczucia – od ostrożnego optymizmu po głęboki sceptycyzm.
Gdy Trump mówi: „Myślę, że mamy naprawdę duże szanse”, brzmi to znajomo – jak z wielu innych negocjacyjnych epizodów, które kończyły się równie efektownymi zapowiedziami, co rozczarowaniami. Jednak zatrzymajmy się i przyjrzyjmy się temu wszystkiemu na chłodno. Zarówno Rosja, jak i Stany Zjednoczone mają w tej układance swoje racje, interesy i ograniczenia. Właśnie dlatego Ukraina, choć najbardziej poszkodowana, musi grać niezwykle ostrożnie – żeby nie stać się jedynie pionkiem w globalnej partii szachów.
Rosyjska narracja: bezpieczeństwo i strefy wpływów
Z punktu widzenia Kremla, wojna na Ukrainie to nie tylko konflikt terytorialny – to wojna o redefinicję ładu bezpieczeństwa w Europie. Rzecznik Dmitrij Pieskow mówi wprost:
– Rosja dąży do rozwiązania konfliktu i zabezpieczenia własnych interesów.
W rosyjskim rozumieniu oznacza to odsunięcie NATO od swojej granicy, utrzymanie wpływów w przestrzeni postradzieckiej oraz zapewnienie sobie pozycji globalnego rozgrywającego. W takim ujęciu każdy potencjalny rozejm czy porozumienie musi gwarantować Rosji coś więcej niż tylko ciszę na froncie – musi być politycznym zwycięstwem, które da się sprzedać Rosjanom i pokazać jako efekt skutecznej polityki siły.
Amerykański pragmatyzm: sukces wizerunkowy i wybory
Z drugiej strony Donald Trump, mistrz politycznego marketingu, nie kryje, że widzi w tej sytuacji szansę na sukces, który mógłby poprawić jego międzynarodową pozycję, a być może także wpisać się w aktualną narrację. „Wiem, kiedy ludzie nami grają, a kiedy nie” – powiedział niedawno z przekonaniem, ale dyplomacja to nie deweloperski deal, a Rosja to nie sprzedawca nieruchomości.
Ameryka nie ma natomiast interesu w oddawaniu całej Ukrainy w strefę wpływów Moskwy, ale koszt dalszego zaangażowania – finansowego, militarnego i politycznego – rośnie. Trump może więc chcieć „zamrożonego konfliktu” w stylu koreańskim: bez rozwiązywania źródła problemu, ale z efektem medialnym.
Ukraina: między nadzieją a ostrożnością
Kijów stoi w rozkroku. Z jednej strony, każde zawieszenie broni to potencjalna ulga dla społeczeństwa i infrastruktury zniszczonej wojną. Z drugiej – każda propozycja „ugody” grozi ustępstwami, które mogą oznaczać uznanie rosyjskiej okupacji lub wymuszoną neutralność. Prezydent Ukrainy – ten lub przyszły – musi prowadzić najtrudniejszą z możliwych gier – zabiegając jednocześnie o wsparcie Zachodu, nie prowokować Rosji do eskalacji i nie zdradzić interesu własnego narodu. Dla Ukrainy to w takim niekorzystnym układzie nie negocjacje, bo to walka o suwerenność, tożsamość i przyszłość.
Wnioski: czy naprawdę „nikt nikim nie gra”?
Trump zapewnia: „Nikt mną nie gra. Próbuję pomóc”, ale geopolityka nie zna altruizmu – zna interes. Rosja gra o strefę wpływów, Ameryka o globalny autorytet i stabilność, a Ukraina – o przetrwanie. Jeśli strony zasiądą do stołu negocjacyjnego, to nie dlatego, że poczuły „entuzjazm”, lecz dlatego, że kalkulacja kosztów i zysków umożliwia takie rozwiązanie. Zawieszenie broni może być, a nawet jest możliwe – ale czy będzie trwałe? Tylko wtedy, gdy nie będzie zaledwie wygodną pauzą, lecz początkiem realnego procesu politycznego, w którym głos Ukrainy nie będzie jedynie formalnością potwierdzającą układy wielkiej dwójki.
Zatem: czy zbliża się pokój? Być może. Czy będzie sprawiedliwy? To już zupełnie inne pytanie.
Bogdan Feręc
Photo by Thế Hùng Nguyễn on Unsplash
