Kiedy wybory prezydenckie w Irlandii?
Zanim do tego dojdzie, można się do tego aktu wyborczego dobrze przygotować, choć nie wierzę, aby Polacy, którzy mogą brać udział w wyborze kolejnej głowy irlandzkiego państwa, tłumnie stawili się przy urnach.
Przede wszystkim uprawnioną do głosowania jest osoba, która może legitymować się irlandzkim obywatelstwem, a i zarejestruje się do głosowania w swoim okręgu wyborczym. Obie kwestie są absolutnie konieczne, żeby w ogóle zacząć myśleć, kogo wybrać na następcę Michaela Daniela Higginsa. Do tego należy być osobą pełnoletnią, stałym rezydentem Irlandii albo spełniać inne warunki kwalifikacji do wyborów.
Prezydent Irlandii, czyli Uachtarán na hÉireann wybierany jest na siedmioletnią kadencję, a może też ubiegać się o reelekcję, ale tylko raz, więc łącznie w Phoenix Park spędzić może 14 lat. Konstytucyjnymi obowiązkami irlandzkiej głowy państwa są: reprezentowanie irlandzkiego narodu; mianowanie premiera (taoistach – czyt. Tiszok); mianowanie ministrów i członków rządu, sędziów i wyższych urzędników państwowych. Do tego prezydent może rozwiązać Dáil Éireann, czyli odpowiednik polskiego Sejmu, ale może ów także zwołać. Prezydent zwołuje też Oireachtas, czyli obie izby parlamentu, co oznacza Dáil oraz Seanad. Irlandzki Uachtarán na hÉireann podpisuje i zatwierdza ustawy, ale może je też skierować do Sądu Najwyższego, a do tego może kierować do prac legislacyjnych swoje projekty ustaw.
Prezydent Republiki Irlandii jest również Naczelnym Dowódcą Sił Obronnych.
Irlandzka Konstytucja precyzuje również, kiedy wybory na prezydenta muszą się odbyć, a mówi o tym artykuł 12 w punkcie 3 Bunreacht na hÉireann. Tam można przeczytać, iż wybory na prezydenta Republiki Irlandii „powinny odbyć się do dnia, w którym kończy się kadencja urzędującego prezydenta”. Jednak wybory te nie mogą zostać zorganizowane wcześniej, niż na 60 dni przed końcem trwającej kadencji. Twórcy Konstytucji Republiki Irlandii przewidzieli jeszcze jedną możliwość, więc wybory prezydenckie muszą odbyć się w ciągu 60 dni od złożenia przez urzędującą głowę państwa rezygnacji, po jej/jego śmierci lub po odsunięciu od władzy.
Kadencja prezydenta Michaela Daniela Higginsa kończy się dokładnie 11 listopada 2025 roku, co oznacza, że wybory odbędą się w sierpniu lub wrześniu tego roku. Osoba, która wybrana zostanie na to stanowisko, swój urząd w Áras an Uachtaráin obejmie 12 listopada 2025 roku.
Prezydentem Republiki Irlandii może natomiast zostać każda osoba, która jest obywatelem Irlandii i ma 35 lat lub więcej. Niestety nie wystarczy samo wystawienie kandydatury, aby ubiegać się o ten najwyższy urząd w państwie, gdyż w Irlandii są trzy ścieżki uzyskania nominacji do wyborów na prezydenta.
Pierwszą metodą jest nominacja przyznana przez przynajmniej 20 członków Oireachtas. W drugim przypadku nominację uzyskuje się poprzez poparcie co najmniej czterech lokalnych organów władzy, a w trzecim rozwiązaniu to sam prezydent wystawia swoją kandydaturę, jeżeli pełni lub pełnił tylko jedną kadencję.
Aktualnie jeszcze nie wiadomo, jacy kandydaci pojawią się na arenie walki o fotel prezydenta, ale dużo mówi się już o byłym premierze z Fianna Fáil Bartholomew Patricku „Bertie” Ahernie, ale i mamy pewną zagadkową sytuację w Sinn Féin. Od jakiegoś czasu pojawiały się pogłoski, że Mary Lou McDonald, chciałaby zostać premierem, ale skoro jej ugrupowanie jest wieczną opozycją, zaczął kusić ją Pałac Prezydencki w Phoenix Park. Tu jednak zaczyna się problem, albowiem kilka miesięcy temu, w jednym z wywiadów, były wieloletni szef Sinn Féin i członek IRA Gerry Adams powiedział, że nie wyklucza startu w wyborach prezydenckich w 2025 roku.
Socjaldemokraci zastanawiają się obecnie, a nawet przeprowadzili badanie w tej sprawie, kto miałby szansę na objęcie urzędu prezydenta, a okazało się, że współzałożycielka ugrupowania Róisín Shortall, natomiast z ramienia Fine Gael wystartować może obecna posłanka do Parlamentu Europejskiego Regina Doherty.
Bogdan Feręc
Źr. Breaking News
Fot. Flickr
