30 września tracą ważność „pandemiczne” orzeczenia o niepełnosprawności

30 września 2024 roku tracą swą ważność ostatnie orzeczenia o niepełnosprawności wydłużane automatycznie w pandemii. Do końca tego miesiąca złóż wniosek o nowe orzeczenie! To sprawi, że zachowasz status osoby z niepełnosprawnością w czasie oczekiwania na wydanie nowego, ale nie dłużej niż do 31 marca 2025 r.

W pandemii wydłużono automatycznie ważność orzeczeń o niepełnosprawności. Ich nowy termin, do którego były/są ważne uzależniono od okresu, na który został wydany. Jak wyglądało to krok po kroku wyjaśnił Serwisowi Zdrowie Kuba Sękowski, radca prawny Fundacji dla Dzieci z Cukrzycą.

–  Pierwotnie, jeszcze w czasie trwania pandemii ważność orzeczeń o niepełnosprawności została przedłużona na mocy ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Zachowały one ważność do końca stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Ten ostatni zniesiono 1 lipca 2023 r. – przypomniał prawnik.

Zaznaczył, że już na przełomie 2022 i 2023 r. spowodowało to ogromne spiętrzenie liczby wniosków. Do zespołów orzekających ds. niepełnosprawności trafiło wtedy wielokrotnie więcej wniosków niż w latach poprzedzających pandemię.

– Były to nowe wnioski oraz wnioski osób, których orzeczenia, gdyby nie pandemia, wygasłyby w latach 2000-2022. Z tego względu ustawodawca wprowadził kolejne rozwiązanie przejściowe. Na mocy art. 23 pkt 1-3 ustawy z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 852) automatycznie przedłużane orzeczenia o niepełnosprawności miały utracić ważność w zależności od czasu ich obowiązywania, czyli pierwotnego okresu, na który zostały wydane – wyjaśnił.

Ustalono trzy daty wygaśnięcia orzeczeń:

• 31 grudnia 2023 r. – dla orzeczeń, których ważność upłynęłaby do 31 grudnia 2020 r.;
• 31 marca 2024 r. – dla orzeczeń ważność upłynęłaby w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r.
• 30 września 2024 r. – dla orzeczeń ważność upłynęłaby w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 5 sierpnia 2023 r.

– Rozwiązanie to okazało się niewystarczające, gdyż z uwagi na liczbę wniosków czas oczekiwania na uzyskanie orzeczenia znacząco się wydłużył. Dotrzymanie przewidzianych w przepisach terminów okazało się niemożliwe, co mogło oznaczać pozostawienie wielu osób z niepełnosprawnością bez ważnego orzeczenia, a tym samym bez prawa do związanych z niepełnosprawnością świadczeń i ulg – zaznaczył radca prawny.

Dlatego też ustawą z 19 grudnia 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 2768) wprowadzono kolejną zmianę terminów ważności orzeczeń.

–  Termin ważności orzeczeń został przedłużony do 30 września 2024 r. – wytłumaczył prawnik.

W tej chwili blisko 400 tys. osób ma orzeczenia, którym termin ważności upływa właśnie z końcem września 2024 roku.

Wniosek składa się – jak czytamy na stronie www.gov.pl – w powiatowym zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności w miejscu:

•     stałego pobytu,
•     pobytu – jeśli jesteś:

        poza miejscem pobytu dłużej niż dwa miesiące (na przykład w szpitalu albo u rodziny),
        osobą bezdomną,
        w zakładzie karnym albo poprawczym,
        w domu pomocy społecznej albo ośrodku wsparcia.

Dodatkowo oprócz wniosku trzeba złożyć zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia (ważne 30 dni od dnia wystawienia przez specjalistę) oraz dokumenty, które potwierdzają stan zdrowia (karty informacyjne leczenia szpitalnego, dokumentację z przebiegu leczenia ambulatoryjnego, wyniki dodatkowych badań diagnostycznych, konsultacji specjalistycznych).

Złóż nowy wniosek o wydanie nowego orzeczenia

Pozostał zatem niecały tydzień na złożenie wniosku o wydanie nowego, by zachować status osoby z niepełnosprawnością. W takim wypadku będzie to możliwe do czasu wydania nowego orzeczenia, choć nie dłużej niż do końca marca 2025 roku.

–  W sierpniu br. wprowadzono istotne zmiany w ustawie z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Odpowiadają one na potrzeby wielu osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów, składających wnioski o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, bo o stopniu niepełnosprawności orzeka się u osób powyżej 16. roku życia. W dodanym art. 6bb ustawy przewidziano zachowanie ważności obecnie posiadanego orzeczenia (wynikających z niego uprawnień) do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej ważność wcześniejszego orzeczenia – wytłumaczył mec. Kuba Sękowski.

Jednocześnie prawnik zaznaczył, że skorzystanie z tego rozwiązania wymaga, by wniosek o wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności został złożony w okresie ważności odpowiednio orzeczenia, ustalającego niepełnosprawność albo orzeczenia ustalającego stopień niepełnosprawności.

–   W przypadku orzeczeń o niepełnosprawności, czyli dotyczących dzieci do 16. roku życia dodatkowy czas ważności ich orzeczeń może być krótszy! Ogranicza go bowiem art. 6bb ust. 2. ustawy, który stanowi, że orzeczenia takie zachowują moc do czasu ukończenia przez niepełnosprawne dziecko 16 roku życia  – przypomina.

– Jest to pochodna rozwiązań systemowych – tego, że wobec osób powyżej 16. roku życia należy orzec stopień niepełnosprawności  – konkluduje mec. Sękowski.

Klaudia Torchała, zdrowie.pap.pl

Photo by Nguyen Minh on Unsplash